مینا فراتی

هدف از انجام این پژوهش اثر دستور کلامی بر کینتیک و کینماتیک حرکت پرش فرود بر ورزشکاران زن دارای بی ثباتی عملکردی مچ پا بود. در این پژوهش آزمایشگاهی کنترل شده[۱]، ۲۴ نفر زن ورزشکار به صورت نمونه گیری هدفمند و مطابق با معیارهای ورود به تحقیق، برای شرکت در این پژوهش، انتخاب شدند. این افراد به دو گروه ۱۲ نفره(۱۲ نفر ورزشکار سالم و بدون آسیب بی ثباتی عملکردی مچ پا و ۱۲ نفر ورزشکار با بی ثباتی عملکردی مچ پا) تقسیم شدند.

برایِ گردآوریِ اطلاعات کینماتیکی، از دستگاه آنالیز حرکتیِ سه بُعدی VICON ( ۱۰دوربین) ، مدل   MX، و به منظور گرد­آوری اطلاعات کینتیکِ حرکت، از دستگاه صفحه نیروی   Bertec، مدل Model ۴۰۶۰-۰۷ در ابعاد ۶۰*۴۰ سانتی­متر، ساخت کشور آمریکا استفاده شد.   مارکرهایِ بازتابی از روی پوست بر روی لندمارک های استخوانی چسبانده شد. داده ها با استفاده سیستم آنالیز حرکت در فرکانس ۲۰۰ هرتز و صفحه نیرو در فرکانس ۱۰۰۰ هرتز، توسط نرم افزار Cortex، ضبط شدند.

کلیه ی مراحل آزمون در آزمایشگاه پژوهشگاه تربیت بدنی،انجام شد. در ابتدای کار، جهت تعیین شدت بی ثباتی مچ پا، آزمودنی ها پرسشنامه کامبرلند را تکمیل کردند. افرادی که امتیاز آن ها بیشتر از عدد ۲۴ بود در گروهِ بدون بی ثباتی عملکردی مچ پا و افرادی که امتیاز آن ها کمتر از عدد ۲۴ بود در گروه دارای بی ثباتی عملکردی مچ پا قرار گرفتند. بعد از کالیبراسیون استاتیک و داینامیک دوربین های ثبت آنالیز حرکتی، مارکرها روی نقاط تعیین شده(با روش آکسفورد) روی بدن آزمودنی ها نصب شد. آزمودنی ها در ۲ مرحله پیش آزمون و پس آزمون ، تست عملکردی مورد نظر را انجام دادند، ابتدا فرد در پیش آزمون، فرود از روی استپ را با ۳ تکرار انجام داد و سپس در پس آزمون، با استفاده از دستور کلامی فرود را ۳ بار دیگر انجام داد. در این مطالعه، ارائه دستور کلامی به آزمودنی ها در حین انجام تکلیف فرود، با استفاده از بازخورد کلامی صورت گرفت. در این پژوهش، بعد از انجام پیش آزمون، به آزمودنی گفته شد تا در زمان فرود تا قبل از برخورد اولیه مچ پا، باید مچ پای خود را به حالت دورسی فلکشن و اورژن نگه دارند.   

برای آنالیز داده های کینماتیک و کینتیک، یک کد نویسی در برنامه متلب توسط یک بیومکانیست انجام شد. بعد از جمع­آوریِ داده­ها، در نرم افزار IBM    ۲۴، برای توصیف داده­ها، از آمارِ توصیفی (فراوانی، میانگین­ها، انحراف استاندارد­ها، درصدها، نمودارها و جدول­ها)، آزمون واریانس تکرار پذیری یک طرفه[۲] با سطح معنی داری ۰۵/۰ برای مقایسه­یِ داده­هایِ پس­آزمون، در گروه موردِ مطالعه استفاده شد.

تحلیل داده های ضبط شده، نشان داد که دستورکلامی بر برخی زوایای مفصل ران از قبیل اینترنال­روتیشن و اکسترنال­روتیشن(p=۰.۰۴)، و بر برخی زوایای مفصل مچ پا از قبیل فلکشن و اکستنشن(p=۰.۰۱۴) و اینترنال­روتیشن و اکسترنال­روتیشن(p=۰.۰۴۰)، نتایج مثبت و معنی داری داشته و در دیگر زوایای مفصل ران، زانو، مچ پا و نیز گشتاورهای این مفصل ها، در سه صفحه حرکتی اثر معنی داری گزارش نشده است.

بطور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد دستور کلامی بر برخی زوایای مفصل ران و مچ پا اثر مثبت و معنی داری دارد و در دیگر زوایای مفاصل و نیز گشتاور هر سه مفصل ران، زانو و مچ پا هیچ اثر مثبتی ندارد. در حالت کلی می­توان بیان کرد که یک راه برای تصحیح الگوی حرکتی ناقص، استفاده از بازخورد است. در یادگیری حرکتی تمرکز خارجی، زمانی که توجه فرد به سمت خروجی عمل یا تأثیر آن حرکت است استفاده می‌شود. به کار بردن دستورالعمل خارجی گاهی می تواند در کسب مهارت تأثیر‌گذار باشد و آن را بالقوه برای انتقال تمرین به فعالیت خاص و مورد نیاز ورزش و مهارت‌های حرکتی پیچیده مهیا می‌کند.

ولی با توجه به اینکه این تحقیق بر روی ورزشکاران انجام شد و فرد ورزشکار این آگاهی را دارد که فرود با قسمت پاشنه پا باعث آسیب او می گردد، لذا بعد از اینکه دستور کلامیِ اورژن و پلانتار فلکشن را دریافت می کند، این بازخورد را با الگوی فرود خود ترکیب کرده و در نتیجه تلفیقی از دو الگوی فرود(الگوی فرود خود+الگوی اصلاح حرکت دریافتی از آزمون گیرنده) را اجرا کرد. در واقع نتایج این تحقیق نشان داد که دادن دستورالعمل و به کار بردن آن در برنامه تمرینی نه تنها به اصلاح تکنیک فرود فرد کمک نمی‌کند بلکه باعث اختلال تمرکز داخلی و تمرکز خارجی وی شده و حتی ممکن است نرخ آسیب را بالا ببرد. بنابراین دستورالعمل خارجی می‌تواند کنترل خودکار حرکات را مختل کرده و سبب افت عملکرد شود.